» تمامی اطلاعات فنی از شانه فرش ماشینی

شاید شما هم یکی از کسانی باشید که برای خرید فرش مورد نیاز منزلتان به فروشگاههای فرش ماشینی مراجعه کرده اید و به احتمال زیاد در هنگام انتخاب قالی ، شانه فرش ماشینی برای شما دارای اهمیت بالایی می باشد و همانطور که می دانید قالی ها دارای شانه های مختلفی می باشد که می توان به فرش 700 شانه ، 1000 و 1200 شانه اشاره داشت.

ولی آیا دلیل این نامگذاری شانه فرش را میدانید؟

در اینجا بطور خلاصه علت این نامگذاری شرح داده می شود :
هر یک از دستگاههای بافندگی فرش ماشینی ( صرف نظر از مدل دستگاه ) مجهز به قطعه ای به نام شانه بافندگی میباشد. این شانه در جلو دستگاه بر روی قطعه دیگری به نام دفتین نصب شده است و دارای تعداد زیادی دندانه می باشد. طول شانه به اندازه عرض بافت دستگاه بوده که معمولا 3 متر و در بعضی دستگاههای جدید بافندگی 4 و یا حتی در دستگاههای جدید 5 متر است.

تراکم دندانه ها روی شانه یا به عبارت دیگر تعداد دندانه ها در واحد متر روی شانه در دستگاههای  مختلف با همدیگر فرق می کند . روی دستگاه بافندگی 700 شانه تعداد این دندانه ها 500 عدد در هر متر می باشد . در دستگاههای 700 شانه تعداد  دندانه ها 700 عدد در متر و در 1000 شانه و 1200 شانه به همین ترتیب 1000 و 1200 عدد در هر واحد متر می باشد. بنابراین هرچه تراکم شانه بیشتر باشد یا به عبارت دیگر تعداد دندانه ها بیشتر باشد ، تعداد نخهای عبور داده شده از این دندانه ها بیشتر شده و در نتیجه تعداد گره های بافت در عرض فرش بیشتر مِی گردد و به عبارت دیگر فرش ظریف تر به نظر می رسد . در واقع در فرش  700شانه تعداد گره های بافته شده در یک متر از عرض فرش برابر 700 گره می باشد .

شانه فرش ماشینی

حتما تا این لحظه مفهوم شانه و تراکم را به خوبی شناخته اید . اگر بطور خلاصه بخواهیم یادآوری کنیم : به تعداد گره های بافته شده در یک  متر از عرض یک فرش ماشینی ، شانه و به تعداد گره های بافته شده در یک متر از طول یک فرش ماشینی ، تراکم گفته می شود .  شانه فرش به ریزی نقشه و طرح آن مربوط می شود . هرچه فرش شانه بیشتری داشته باشد ریزبافت تر و شلوغ تر بوده و اصطلاحا به آنها دستباف گونه گفته می شود .

فرشهای ماشینی که در ابتدای راه اندازی دستگاههای بافندگی در کاشان بافته می شد 320 و 350 شانه بود که دستگاههای آن توسط شرکتهای واندویل و تکسیما تولید می شد . اما با پیشرفت تکنولوژی به مرور فرشهای 440 ، 500 ، 700 ، 1000 و 1200 شانه روانه بازار شد . و در حال حاضر جدیدترین فرش بافته شده در کاشان 1500 شانه می باشد .

حال ببینیم که چگونه می توانیم شانه و تراکم واقعی یک فرش را پیدا کنیم ؟
بیشتر مردم عقیده دارندکه تعداد شانه یک فرش علت گران بودن قیمت آن بوده و وقتی فروشنده ادعا کند این فرش 1000 شانه یا فرش 1200 شانه است ، چگونه صحت گفته ی او را تشخیص دهیم

تشخیص تراکم و شانه فرش ماشینی

روش تشخیص این موضوع بسیار ساده است : وقتی می گوئیم این فرش 1000 شانه است یعنی با شمارش گره ها در 10 سانتی متر از عرض ( 10%)  به عدد 100 خواهیم رسید .
هر چه تراکم فرش بیشتر باشد ، فرش سفت تر و سنگین تر می شود . برای تشخیص تراکم یک فرش یک تفاوت اساسی با روش تشخیص شانه وجود دارد و آن اینست که تراکم را در نصف فرش محاسبه کرده و برای اعلام ، آن را در 3 ضرب می کنند تا تراکم اصلی فرش بدست آید . پس وقتی می گویند تراکم فرش 3000  است یعنی باید در یک متر از طول آن 3000 گره وجود داشته باشد تا با محاسبه ضریب 3 ،  این عدد صحیح باشد . پس با شمارش گره ها در 10 سانتیمتر از طول فرش 100 گره وجود خواهد داشت و در 5 سانتیمتر 50 گره .

باید دقت کنیم که این تراکم مربوط به عرض فرش بوده و اصطلاحی که معمولا به عنوان تراکم فرش به کار برده می شود مربوط به طول فرش است که نشان دهنده تراکم گره ها در واحد طول فرش است و با این عدد نباید اشتباه شود . بنابراین وقتی گفته می شود که فرش 700 شانه است یعنی تراکم گره در یک متر عرض فرش برابر 700  می باشد و هنگامی که گفته می شود " فرش 1000 شانه " یعنی تراکم شانه ( تراکم گره ) در عرض دستگاه ( در عرض فرش ) 1000 می باشد . طبیعتا هرچه تعداد شانه بیشتر باشد فرش ظریفتر بوده و قیمت بالاتری دارد و حتی آخرین دستگاه بافندگی  1500 شانه می باشد .

نکات قابل ملاحظه برای محاسبه شانه و فرش

همانطور که گفته شد با یک نگاه دقیق به تکه ای کوچک از یک فرش ماشینی و شمارش تارهای افقی و عمودی می توان شانه و تراکم فرش ماشینی را محاسبه نمود . البته در مورد فرشهای شانه و تراکم پایینتر برای پیدا کردن تراکم واقعی فرش ، به خاطر نوع دستگاه بافندگی تعداد گره های طولی در 2 ضرب می شود .

خلاصه مطلب :

نکته قابل ملاحظه این است که به علت فشردگی بافتها و فاصله کم بین دو گره شمارش گره ها باید با دقت فراوانی انجام شود . چرا که کوچکترین خطایی در یک سانتیمتر ، ضرب در صد شده  و خطای ما را تا صد برابر می کند . حالا که با ورود انواع  فرشهای ماشینی در طرحها و رنگها و کیفیت بالا و قیمت پایین ،  فرشهای دستبافت تقریبا از محدوده خرید اکثر مردم ایرانی خارج شده است ، باید سعی خریداران بر این باشد که حتی الامکان در زمان خرید فرش ماشینی همه نکات مربوط به شناسایی شانه و تراکم فرش را مد نظر قرار داده تا خریدی متناسب و رضایتمند داشته باشند . حتی ممکن است برخی فروشندگان با زبان بازی شما را به خرید فرشهای چینی یا ترک کیفیت پایین تشویق کنند . مراقب باشید تا فریب این فروشندگان را نخورید . ضمن این که درخصوص  فرش های جدید با گلهای برجسته که عموما تولید ترکیه بوده و ظاهر بسیار فریبنده ای دارند ، باید توجه کنید که برجستگی این گلها فقط تا اولین شست و شو دوام داشته و بنابراین برای منزل انتخاب مناسبی نبوده و تنها برای محیط کار تا حدودی مناسب است . مثلا این نوع فرش برای نشستن کودک راحت نیست و ضمنا شست و شوی راحتی هم ندارد . این نوع فرشها پس از مدتی استفاده برجستگی خود را از دست داده و همسطح می شوند و چون سطح توخالی آنها بیش از برجستگیشان می باشد بعد از مدتی استفاده و در اثر عبور و مرور  بسیار نازک شده و شکل اولیه خود را از دست می دهند . عمر مفید اکثر فرشهای ماشینی 4 الی 5 سال می باشد و با یک انتخاب صحیح و حساب شده می توان فرشی خریداری کرد که در در پایان 5 سال نیز همان کیفیت اولیه را داشته باشد .